1961-ci il aprelin 12-də Yuri Qaqarin bəşər tarixində ilk dəfə kosmosa uçub. 108 dəqiqə davam edən uçuş onun həyatında çox şeyi dəyişib - mənzil, mebel, avtomobil, vəzifə, xarici dövlət səfərləri. Lakin boyu balaca olan Qaqarinin həyatı uçuşu kimi rahat olmayıb.
1955-ci ilin oktyabrında Yuri Alekseyeviç orduya çağırılıb və K. E. Voroşilov adına 1-ci Hərbi Aviasiya Məktəbinə göndərilib. Gəncin boyunun cəmi 1,57 sm olması sonradan onun həyatında bir sıra problemlərə səbəb olub. Lakin Qaqarin bu çatışmazlığı cəsarət, intizam və əzmkarlıqla tamamlayıb. Tezliklə diqqət çəkib və tağım komandirinin köməkçisi təyin edilib.
Qeyd edək ki, həmin andan Yuri təkcə özünə deyil, digər kursantlara qarşı da tələbkar olmağa başlayıb. Georgi Besin kitabında bildirib ki, onun kursant yoldaşları hətta Qaqarinə “nökər” ləqəbi də qoyublar. Bununla belə, onun məsuliyyəti və vicdanlılığı çoxları tərəfindən birmənalı qarşılanmayıb. Bir çox kursant yoldaşlarından fərqli olaraq, Qaqarin səhvlərin dəyərini bilib. Onun özünə və ətrafındakılara qarşı sərtliyinin arxasında dayanan motivi hamı başa düşməyib.
Hələ balaca uşaq olanda doğma kəndi almanlar tərəfindən işğal edilib. 1941-ci ildə Yura məktəbə başlayarkən almanlar Kluşinonu ələ keçiriblər. Almanlar ailəni azyaşlı uşaqları ilə birlikdə küçəyə çıxarıb, evlərini emalatxanaya çeviriblər. Müdir Albert “şən” adam olub. O, eyvana şirniyyat səpər, uşaqlar əlini uzadarkən çəkməsi ilə onların barmaqlarını tapdalayaraq gülüb. Odur ki, dəmir nizam onun qanında olub.
Bütün hallarda zabit Buşnev Yuri Alekseyeviçi açıq şəkildə bir neçə dəfə hədələyib. Lakin Qaqarin bu təhdidlərə məhəl qoymayıb, eyni dərəcədə tələbkar və intizamlı qalıb. Özünə iki şərik (Şpanko və Oşkurov) tapan Buşnev hiyləgər plan hazırlayıb. Hərbçilər tanınmamaq üçün üzlərinə dəsmal bağlayıblar və həmin gecə Yuri Alekseyeviçə hücum ediblər, gələcək kosmonavtı güclü döyüblər. Huşunu itirən Qaqarin bir ay xəstəxanada müalicə alıb. Cinayəti törədənlər tez bir zamanda müəyyən edilib: Buşnev və Şpanko üç il cəza düşərgəsinə, Oşurkov isə iki il müddətinə intizam batalyonuna göndərilib.
Qaqarin üçün daha ciddi problem akademik proses olub. O, bütün fənlərdən yüksək bal toplasa da, həmişə təyyarənin eniş imtahanından kəsilib. Aydındır ki, heç kim təyyarəni endirə bilməyən pilota uçmağa icazə vermək istəməyib. Qaqarini ali təhsil müəssisəsindən qovmaq qərarına gəliblər. Lakin o, səmasız yaşaya bilməyəcəyini deyərək, məktəb rəhbərliyinə bunu etməməsi üçün yalvarıb.
Mülayim məktəb direktoru ona bir daha şans vermək qərarına gəlib və bu şans Qaqarinin həyatında dönüş nöqtəsi olub. Beləliklə, 1957-ci ildə akademiyanı fərqlənmə diplomu ilə bitirən gələcəyin kosmonavtına Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin 5 yanvar 1959-cu il tarixli 22-10 nömrəli qərarı ilə kosmonavtlar korpusuna işə qəbul və “Vostok-1” kosmik gəmisində ilk uçuş üçün təlim keçmək icazəsi verilib.
SSRİ hərbi hava qüvvələri Yuri Alekseyeviç də daxil olmaqla iyirmi nəfər seçib. Təlimləri və bütün tibbi müayinələri başa vuran Qaqarinin adı beş namizədin arasında olub. Seçim komissiyası bütün sınaqlara əsasən Qaqarinin üzərində dayansa da, onun kosmosa uçması son anda təsdiqlənib.
Kosmosa uçuşundan sonra Yuri məşhur şəxsə çevrilib. Sov.İKP.MK-nın baş katibi Nikita Xruşşov Moskvada onun üçün gözəl qarşılanma mərasiminin təşkil edilməsinə dair göstəriş verib. O, həmçinin baş leytenant Qaqarinə mayor rütbəsinin verilməsini tələb edib.
Əvvəlcə SSRİ müdafiə naziri Rodion Malinovski bununla razılaşmaq istəməyib. Lakin Xruşşov istəyinin üzərində duranda nazir çıxılmaz vəziyyətdə qalıb. Bir ay sonra Yuri Alekseyeviç “Sülh missiyası”na yollanıb. O, Çexoslovakiya, Finlandiya, İngiltərə, Bolqarıstan, Misir, Kuba, Braziliya, Əfqanıstan, İslandiya, Macarıstan və Hindistanda olub. Xarici səfərlər kosmonavtın iş rejimini pozub. Onlar tez-tez spirtli içki qəbul ediblər ki, bu da müntəzəm idmanla məşğul olmağa mane yaradıb. Qaqarin hətta kökəlib.
Bununla belə, yeni uçuş üçün məşq onun sağlamlığını bərpa etməyə kömək edib. 1964-cü ildə əsasən Yuri Alekseyeviçin sayəsində SSRİ Su Xizək Federasiyası yaradılıb.
27 mart 1968-ci ildə o, təlimatçısı Vladimir Sereginlə birlikdə MiQ-15UTI təlim təyyarəsində qəzaya uğrayıb. Bunun niyə baş verdiyinə dair bir neçə nəzəriyyə hələ də mövcuddur. Rəsmi məlumata görə, təyyarə kəskin manevr edib və yerə çırpılıb.
Musavat.com
