Media
(Təhsil Nazirliyi üçün metodiki vəsait)
Hər gün məktəblərimizdən, müəllim-direktor, şagird-valideyn kollektivlərindən cürbəcür maraqlı, ekzotik xəbərlər almaqdayıq. Birdən baxırsan Dəymədağıldı kənd orta məktəbinin direktoru Gülbadam xala ibtidai sinif müəlliməsini mağarada yerə yıxıb, ibtidai insanlar kimi dişləmişdir. Keçid alırıq paytaxtın Şəhərgöbəyi məktəbinə, orada şagirdlər coğrafiya müəlliməsinin təpəsinə qlobus keçirir, riyaziyyat müəllimini məchul silahla, triqonometrik bucaq altında vurur, idman müəllim(ə)sinin ayağına qantel atırlar.
Hara baxsan çal-çağır, deyib-gülmək, oynamaq, şaqraq nəğmələr, təhsil işığı, maarif nuru, nəqliyyat Ziyası görürük. (Axırıncı köhnə yazımdan əlimdə qalmışdı, dedim burada işlədim, heyf olmasın, çünki hər sözün öz istifadə müddəti olur, saxlayanda xarabı çıxır, müəllifi xəstələndirir, Allah hamıya şəfa versin, amin).
Bəzi versiyalar var ki, təhsil sektorunda qaynama yeni nazir Emin müəllimi vurmaq istəyən müəyyən ekstremist pedaqoji qüvvələrin işidir. Gündə bir xəbər çıxarmaqla, onu nüfuzdan salmaq istəyirlər, hərçənd, bizdə təhsil naziri vəzifəsi heç vaxt nüfuzlu sahə olmamışdır, hələ Misir müəllimin vaxtında daha pis idi, gündə nazirin pişiyini ağaca dırmaşdırır, zoologiya və botanika fənlərini bu minvalla öyrənirdik.
Ümumiyətlə, yekə-yekə danışsaq da, bizdə təhsilə, müəllimə heç vaxt elə böyük hörmət-zad qoyulmayıbdır. Məsələn, sovet hökumətinin vaxtında camaat elə zənn edirdi ki, müəllim çörək yemir. Ona görə də kolxoz sədri, raykom katibi, milis rəisi və sairə yoldaşlar kabab tıxıb, üstündən xalqın qanını içəndə buna normal yanaşırdılar, müəllimin yavan çörəyi isə çöçün gəlirdi, yəni yaramaz iş kimi görünürdü. O cümlədən, hər yekəqarın, boynuyoğun gədə-güdəyə vəzifəsinə, puluna görə “müəllim” deyə müraciət eləmək qaydası yarandı, indinin özündə də qüvvədə qalır. Müəllimə bundan artıq hörmətsizlik olmaz ki. Doğrudur, müəllim ərəbcə öyrədən mənası verir, bu baxımdan istənilən sahənin bizi öyrədənlərinə müəllim demək bəlkə təbiidir, ancaq biz sözü devalvasiyaya uğratmışıq.
Təklif edirəm indən belə əsl müəllimlərə – pedaqoqlara rəis deyək. Bu yolla nüfuz bərpa olunar. “Riyaziyyatın rəisi Bibixanım”, “rəsmxətin rəisi Bəsti”, “mən repetitorluğa rəisə Anaqızın yanına gedirəm” – gör bu cümlələr nə qədər qulağa yatımlı, xoş səslənir! Uşaqlar da qudurub partanın üstünə çıxmaz.
Hərçənd, mən o tərbiyəsiz, xuliqan uşaqların üstünə getməyin tərəfdarı deyiləm. Vaxtı gələndə vətəni, torpağı elə o xuliqanlar qoruyur, nəinki əlaçılar. Əsasən belədir. Çünki əlaçılar daha sonra geydirmə universitetlərimizə dürtülüb canlarını ən azı 5 il əsgərlikdən qurtarırlar, sonra magistratura-zad olsa lap yaddan çıxırsan… Statistikaya da baxsaq, vətən uğrunda savaşanların, həlak olanların uzağı 1 faizi həmin vətənə şeir-meir toqqaşdıranlardır, qalanı heç hərf tanımayan kasıb, yetim uşaqlardır. Türk şairi Orxan Vəlinin bu temada yaxşı əsəri var: “Nələr yapmadıq bu vətən üçün! Kimimiz öldük; Kimimiz nitq söylədik”.
Nəhayət, əsas səbəbi yazıram: təhsil sektorunda biabırçılığın artması uzun zamandır bizdə… seçkilərin olmaması üzündəndir. Hələ müdriklərdən Laroşfuko söyləmişdir, “bekarçılıq bütün qəbahətlərin anasıdır”. Müəllimin, məktəbin dövlət qarşısında əsas nüfuz qazandığı dövr seçkilər zamanı olur. Dimdiyində protokol, sinəsində bülleten, dırnağında ultrabənövşəyi mürəkkəb daşıyan bənövşə sifətli, yasəmən qoxulu, qanqal tikanlı pedaqoqlarımız, başda Əfruz müəllimə olmaqla, bütün cəmiyyətin gözündə ucalara qalxırlar. İki ildən çoxdur məktəblərimiz ağzıgünə qalmışdır. Axırıncı dəfə orada seçki haçan olmuşdur? Barı orada qotur bələdiyyə-mələdiyyə seçkisi qayırın. Hər rübdə belə yüngülvari seçkilər olsa, müəllimlərin davamiyyəti, şagirdlərin avamiyyəti, valideynlərin də sağamiyyəti artar. Direktorların səs yazısını yayanlar isə xarici qara qüvvə elan olunar.
İndi söz əlaqədar təşkilatlarındır. Uff.
