Media
ABŞ hökumət rəsmilərinin bu həftə ABŞ-ın son onilliklərdəki ən böyük neft layihələrindən biri ilə bağlı qərar verəcəyi gözlənilir.
Medianews.az bildirir ki, ətraf mühit qrupları və bəzi yerli sakinlər iqlimə təsir və vəhşi təbiətə ziyan vurma potensialına görə uzun müddətdir bu təklifə qarşı çıxıblar.
Ancaq son bir neçə həftədə #stopwillow kampaniyası TikTok-da virallaşdığı üçün müxalifət sürətlə artıb.
Layihənin arxasında duran ConocoPhillips şirkəti bunun yerli əhali üçün minlərlə iş yeri və gəlir yaradacağını bildirib.
Willow neft layihəsi razılaşdırılarsa gündə 180 000 barelə qədər neft hasil edə bilər ki, bu da onu regionda onilliklər ərzində ən böyük neft layihəsi edir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Şimali Amerikanın ən böyük neft yatağı olan Alyaskadakı Prudhoe Bay gündə 281 800 barel neft hasil edir.
ABŞ Torpaq İdarəetmə Bürosu, Alyaskanın ucqar Şimal Yamacında həyata keçirilən layihənin 30 illik ömrü ərzində 278 milyon metrik tona qədər CO2e istehsal edəcəyini təxmin edib ki, bu da ABŞ-da yollara 2 milyondan çox avtomobilin əlavə edilməsinə bərabərdir.
CO2e, bütün istixana qazlarının sanki hamısı karbon dioksid kimi buraxılmış kimi iqlimə təsirini ifadə etmək üçün istifadə edilən vahiddir.
Ekoloqlar bunun ABŞ-ı 2050-ci ilə qədər iqlim dəyişikliyinə xalis sıfır töhfə verən ölkəyə çevirmək vədindən sonra iqlim dəyişikliyi üzrə fəaliyyət üzrə lider kimi prezident Baydenin etibarını sarsıtdığını iddia edirlər.
Sierra Club-da baş kampaniya nümayəndəsi Mike Scott bildirib: “Tarixdəki ən böyük iqlim qanun layihəsini qəbul etdikdən sonra [söyüd layihəsini] təsdiqləmək tərs istiqamətdə böyük bir addım olardı.”
Torpaq İdarəetmə Bürosunun ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi layihəni beşdən üç qazma sahəsinə qədər genişləndirməyi və emissiyaların yarısını, məsələn, karbonu tutmaq üçün ağac əkməklə kompensasiya etməyi tövsiyə edib.
O bildirib ki, bu, ABŞ-ın 2005-ci il səviyyəsindən 52% aşağı xalis istixana qazı emissiyalarını azaltmaq hədəfinə hələ də nail olunmasını təmin edəcək.
ConocoPhillips-in sözçüsü Dennis Nuss BBC-yə deyib: “Biz inanırıq ki, bu layihə Bayden administrasiyasının ekoloji və sosial ədalət, enerji keçidini asanlaşdırmaq və enerji təhlükəsizliyimizi artırmaqla bağlı prioritetlərinə uyğundur”.
Bəzi yerli Alaskan İnupiaq da layihənin yerli ətraf mühitə təsirləri, o cümlədən yerli vəhşi təbiətin pozulması, ənənəvi ovçuluq təcrübələrinin pozulması və havanın keyfiyyətinin aşağı düşməsi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar ifadə edib.
Qütb ayıları və kirpi karibu populyasiyaları da daxil olmaqla kritik növlərə ev sahibliyi edir.
Yerli Hərəkatın Məsləhət Şurasının üzvü və Nuiqsut Bələdiyyə Başçısı Rosemary Ahtuangaruak, yumşaldıcı tədbirlərin kifayət etmədiyini söyləyib: “Biz həyat tərzimizi və gələcək nəsillərimizin əhəmiyyətini bilirik və yeni sənəddə bizə təminat verən heç bir şey yoxdur. ki, risk altında olmayacağıq”.
Potensial layihənin həyata keçirildiyi yer olan Şimal Yamacından olan digər yerli liderlər daha çox dəstək olub və onun yerli icmalara gətirə biləcəyi iqtisadi faydalar olub.
Şimal Yamac şəhəri Utqiaģvik şəhərinin meri Asisaun Toovak BBC-yə deyib: “Mən Söyüd Layihəsini çox dəstəkləyirəm və cəmiyyətimin əksəriyyəti də belədir”. Layihədən əldə edilən vergi gəliri, əlverişli mənzilə çox ehtiyacı olan Şimal Yamacı üçün həyat xətti olacaq.
Torpaq İdarəetmə Bürosunun hesablamalarına görə, layihə 8-17 milyard dollar (6 milyard funt-sterlinq) arasında gəlir gətirə və 300 daimi iş yeri yarada bilər.
Bələdiyyə Başçısı Toovak ilə danışan 24 yerli yerli qrupdan ibarət “Arctic Inupiat”ın səsi şəbəkəsinin prezidenti Naqruk Harçarek BBC-yə deyib ki, hər ikisi layihənin məsuliyyətlə həyata keçiriləcəyinə əmindirlər.
Harçarek bildirib ki, “Biz Trans-Alyaska boru kəmərindən bəri inkişafla birlikdə yaşayırıq. Əgər nə vaxtsa yaşayış tərzimizi təhdid edəcəyini düşündüyümüz bir layihə olsaydı, onu dəstəkləməzdik”.
Sosial mediada artan müxalifətlə bağlı suala mer Toovak deyib ki, bunu görmək “həqiqətən çətin” olub.
Son yeddi gündə TikTok sosial media platformasında #stopwillow, #stopwillowproject və ya digər əlaqəli teqlərlə işarələnən videolar ABŞ-da 100 milyon baxış qazanıb.
Videoları yerləşdirən gənc TikTokerlər izləyiciləri prezident Baydenə qərarını davam etdirməməsini xahiş edən məktublar göndərməyə təşviq ediblər. Onlar Patagonia kimi markalardan da daxil olmaqla bir milyon məktubun göndərildiyini bildirirlər.
20 yaşlı Elise Joshi, UC Berkley-də universitet tələbəsidir və sosial dəyişiklik üçün onlayn platformalardan istifadə edən gənc fəallar koalisiyasının Dəyişiklik üçün Gen Z-nin icraçı direktorudur.
Fevral ayında xanım Coşi Söyüd Layihəsinə qarşı çıxan ilk TikTok-dan birini yaratdı və onu “karbon bombası” adlandırıb. “Biz daha çox qalıq yanacaq layihələrini ödəyə bilmərik” deyə bildirib.
Onun #StopWillow videosu 300.000-dən çox baxış toplayanda o, təəccüblənib.
Xanım Coşi, “İqlimin virusa çevrilmə anı çox olmur” deyib.
#StopWillow Tiktok hərəkatında ona qoşulan 25 yaşlı Aleks Haraus idi.
Haraus isə bildirib ki, “Minlərlə başqa insan bu barədə məzmun verir. Bu, konkret bir şəxs deyil. Sadəcə, çoxlu keçmişi olan insanlardır, çünki hər kəs bu barədə danışmaq səlahiyyətini hiss edir”.
Cümə axşamı günündən etibarən Söyüd Layihəsini ekoloji əsaslarla dayandırmağa çağıran change.org petisiya üç milyondan çox imza topladı və bu, platformada ən çox imzalanan petisiyalardan birinə çevrilib.
Layihəni dəstəkləyən üç Alyaska Konqresinin nümayəndə heyəti üzvlərindən biri olan senator Den Sullivan sosial media trendinin kənar təsirlərin işi ola biləcəyini irəli sürüb. Bu həftə TikTok-u məhdudlaşdıran yeni qanun layihəsinin təqdimatı zamanı senator bildirib: “Bəlkə də bu, gənc amerikalılara təsir etməyə çalışan Çin Kommunist Partiyasıdır”.
Layihə ilə bağlı qərarın həftənin sonunadək verilməsi gözlənilir. ABŞ Daxili İşlər Departamentinin qərar qəbul etmək üçün Torpaq İdarəetmə Bürosunun ətraf mühitə təsirin yekun qiymətləndirilməsindən sonra 30 gün vaxtı var. BBC-yə şərh verməkdən imtina edib.
