Media
Hər il orta hesabla 19,5 milyon insana xərçəng diaqnozu qoyulur.
Medianews.az bildirir ki, Prof. Dr. Ömür Berna Öksüzoğlu, fərdləri xərçəng xəstəliyinə qarşı xəbərdar edərkən ala biləcəkləri tədbirlərdən də danışıb. Ümumi ağciyər xərçənginə baxmayaraq, Prof. Dr. Öksüzoğlu döş xərçənginə daha çox rast gəlindiyini vurğulayıb.
Hər il təxminən 19,5 milyon, Türkiyədə isə 250 min insana xərçəng diaqnozu qoyulduğunu bildirən Ömür Berna Öksüzoğlu, döş xərçənginin də ən çox görülən ağciyər xərçəngindən əvvəl olduğunu söyləyib.
Öksüzoğlu 4 Fevral Ümumdünya Xərçənglə Mübarizə Günü öncəsi, 2005-ci ildən bu günə qədər hər il bu gündə müxtəlif tədbirlər keçirildiyini, xərçəng xəstəliyi haqqında ictimaiyyəti məlumatlandırmaq, skrininq və erkən diaqnostikanın əhəmiyyəti ilə bağlı məlumatlılığı artırdığını açıqlayıb.
Tütün məmulatlarından istifadə etməmək, piylənmənin qarşısının alınması, sağlam qidalanma və nizamlı fiziki fəaliyyətin xərçəng xəstəliyindən qorunmaq üçün ən mühüm tədbirlər arasında olduğunu ifadə edən Öksüzoğlu, “Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarını ehtiva edən ‘GLOBOCAN’ məlumatlarına görə Dünyanın 184 ölkəsi və 28 xərçəng növü, hər il təxminən 19,5 milyon insan xərçəngə tutulur, 10 milyona yaxın insan xərçəngdən ölür. Türkiyədə isə hər il 250 minə yaxın insan xərçəng diaqnozu qoyulur”, – deyə açıqlama verib.
Bu rəqəmlərin 10 il əvvəlki ilə müqayisədə artdığına diqqət çəkən Öksüzoğlu: “Dünyada 10 il əvvəl xərçəng diaqnozu qoyulanların sayı 14 milyon, xərçəng səbəbiylə həyatını itirənlərin sayı isə 8 milyon idi. Müalicə variantlarının artması səbəbiylə ölüm nisbətlərində bir az azalma var, lakin buna baxmayaraq, böyüməni görürük”.
Öksüzoğlu bildirib ki, yaşlı əhalinin sayının artması, sağlamlıq mərkəzlərinə daha asan çıxış, milli xərçəng müayinələrinə daha geniş əlçatanlıq kimi faktorlar xərçəng xəstəliyinin artmasının səbəblərindəndir.
“Ən çox ölüm ağciyər xərçəngindəndir”.
Prof. Dr. Öksüzoğlu: “Dünyada illik insidans baxımından qadın döş xərçəngi qadın və kişi populyasiyalarında ən çox görülən ağciyər xərçəngini geridə qoyub. Hər il 2,3 milyon qadın döş xərçənginə, 2,2 milyon insan isə ağciyər xərçənginə tutulur”.
Döş xərçənginin ən çox rast gəlinməsinə baxmayaraq, ağciyər xərçənginin hələ də ən çox ölümə səbəb olduğuna diqqət çəkən Öksüzoğlu, Kovid-19 epidemiyası zamanı insanların müntəzəm xərçəng müayinələrinin pozulduğunu və bunun diaqnoz proseslərinə mənfi təsir göstərdiyini bildirib.
“Pandemiyanın təsiri ilə xərçəngdən ölüm nisbətləri arta bilər”.
Öksüzoğlu, “Pandemiya prosesinin mənfi təsirlərinin önümüzdəki illərdə xərçəngin gözlənilən gedişatını dəyişəcəyini proqnozlaşdırırıq. Yəni, daha irəli mərhələdə diaqnoz qoyulan xərçəng xəstələrinin sayı önümüzdəki illərdə artacaq” qiymətləndirməsini edib.
Səhiyyə Nazirliyinin Türkiyə daxilində müəyyən yaş qrupları üçün pulsuz döş, uşaqlıq boynu və kolorektal xərçəng tarama proqramları həyata keçirdiyinə diqqət çəkən Öksüzoğlu, bu müayinələrin erkən diaqnoz baxımından böyük əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb.
Bədəndə palpasiya olunan kütlələrin ciddiyə alınmalı olduğunu deyən Öksüzoğlu, xərçəngin qəti diaqnozunun biopsiya ilə qoyulduğuna diqqət çəkib.
“İmmunoterapiyalar xərçəngin ən yeni müalicə variantlarından biridir”.
Öksüzoğlu, erkən diaqnozun müalicədə müvəffəqiyyət şansını artırdığını, ancaq bütün xərçəng növlərində bunun mümkün olmadığını ifadə edib.
1950-ci illərdən bu yana xərçəngdə kemoterapilərin sistemli müalicə olaraq istifadə edildiyini və 2000-ci illərdən etibarən antikorların inkişaf etdirilməsi ilə müalicədə əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edildiyini xatırladan Öksüzoğlu, “hədəflənmiş” və ya “ağıllı” deyilən dərmanlarla yanaşı, “ağıllı” dərmanlarla müalicə edildiyini açıqlayıb. Müalicə proseslərində immunoterapiyalar da mühüm rol oynayır.
Prof. Dr. Öksüzoğlu xüsusilə immunoterapiyaların son 10 ildə xərçəngin ən isti mövzularından biri olduğunu vurğulayaraq deyib:
“Orqanizmin immun sistemi həddindən artıq aktivləşərsə, iltihab yaranır və bədən bu iltihabın qarşısını almaq üçün əyləcləri işə salır. Burada xərçəng müalicəsində daha təsirli mübarizə üçün həmin əyləc mexanizmini aradan qaldıran dərmanlardan istifadə edilir. Buna ümumiyyətlə belə deyilir: İntravenöz olaraq verilən və antikor texnologiyası ilə istehsal edilən “immunoterapiya”. İmmunoterapiyalar artıq xərçəng üçün ən yeni, müasir müalicə variantıdır”.
Ağıllı dərmanlarla kimyaterapiyaların bəzən birlikdə, bəzən də tək başına istifadə oluna biləcəyini ifadə edən Öksüzoğlu, xərçəngə qarşı hazırlanmaqda olan mRNT peyvəndlərinin gələcəkdə əhəmiyyətli bir gündəm ola biləcəyini söyləyib.
Öksüzoğlu əlavə edib ki, multidisipliner yanaşmaya əsaslanan xərçəng müalicəsi böyük mərkəzlərdə aparılmalıdır.
Nəzrin Xankişiyeva
Medianews.az
