Rusiya prezidenti Vladimir Putin, 20 illik hakimiyyəti dövründə verdiyi ən uzun Yeni il mesajında Kremlin baxışını deyil, əsgərləri arxasına alaraq, yeni illərə imza atıb. Ekspertlərin “olduqca aqressiv” hesab etdiyi çıxış bizə nə deyir? Bəs Zelenski çox sərt cavabında nə deyib?
Medianews.az bildirir ki, yeni il başlayan kimi Moskva Ukraynanı intensiv hava hücumuna məruz qoyub. Rusiya prezidenti Vladimir Putin isə ölkənin ən şərq bölgəsi yeni ilə qədəm qoyarkən öncədən lentə alınmış video ilə xalqına müraciət edib. Əslində, çağırdığı təkcə onun xalqı deyildi. Putin bütün dünyaya mesaj verirdi. Bəs, Putinin yeni il mesajından nə başa düşməliyik? Mütəxəssislər əvvəlcə çıxışı “normaldan fərqli olaraq olduqca aqressiv” hesab etdiklərini bildiriblər.
Məsələn, biz 2022-ci ilə qədəm qoyduqda Ukrayna ilə gərginlik artırdı, amma Putinin açıqlamalarında belə sərt bəyanatlar yox idi. Bu çıxış Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya təcavüzü ilə keçdiyi yolun əksi kimi şərh edilib.
Ümumilikdə 11 fərqli saat qurşağını əhatə edən Rusiyada vətəndaşlar yeni ilin əvvəlində Putinin çıxışını dinləyib. Putin ilk növbədə Rusiyanın Ukraynadakı “vətənini” qoruduğunu vurğulayıb. Qalan 2022-ci ili “çətin və zəruri qərarlar ili” kimi xarakterizə edərkən, o, müharibəni “Rusiyanın gələcəyinin və müstəqilliyinin əsaslarını qoyan taleyüklü hadisələr” kimi qiymətləndirib.
Bu dəfə çıxışın fonunda Kremlin qış mənzərəsi yox, qeyri-adi əsgərlər cərəyan edirdi. Əsas diqqət yeni bayram deyil, hərbi və milli bayram ab-havasının yaradılması idi. Putinin hakimiyyətdə olduğu iyirmi ildə ən uzun Yeni il çıxışı olan doqquz dəqiqəlik mesajda hədəf açıq şəkildə Qərb bloku idi. Qərbin Rusiyanı dəfələrlə təxribata çəkdiyini vurğulayan Putin sözügedən bloka sərt sözlərini çevirməzdən əvvəl Rusiya ordusuna güclü ruh və cəsarətə görə təşəkkür edib.
Vladimir Putin deyib:
“Qərb bizə sülhlə bağlı yalan danışdı. Bu, təcavüzə hazırlıq idi. İndi Rusiyanı zəiflətmək və parçalamaq üçün Ukraynanı və onun xalqını ələ salırlar. Biz heç kimin bizə bunu etməsinə icazə verməmişik və etməyəcəyik”.
Çıxış zamanı Ukraynanın bir çox bölgəsinə, o cümlədən paytaxt Kiyevə raketlər yağırdı. Rusiya raketləri ilə Ukraynanın hava hücumundan müdafiəsi arasında mübarizəyə çevrilən hücumlarda Moskva Ukraynanın kritik infrastruktur nöqtələrini vurmağı hədəfləyir. Qışın təsiriylə Rusiyanın ölkənin şərq və cənubunda irəliləyişinin az qala dayandığı, Ukraynanın elektrik şəbəkələrinin isə hava hücumları ilə yükü daşımaqda çətinlik çəkdiyi ifadə edilib.
Mühəndislərin təmir səylərinə baxmayaraq, ölkənin demək olar ki, hər yerində mütəmadi olaraq elektrik enerjisinin kəsilməsi baş verir.
Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski Yeni il çıxışında ölkənin hava hücumundan müdafiə qüvvələrinə və cəbhə xəttində döyüşən əsgərlərə təşəkkür edərək, şənbə günü axşam baş verən hücumun “ilin sonunun xülasəsi” olmadığını bildirib. “Rusiyanın taleyinin xülasəsi” və əlavə edib:
“Sizin apardığınız bu müharibə, təbliğatçılarınızın yalan danışdığı kimi, NATO ilə deyil. Tarixi səbəblərdən də yox. Rəhbəriniz ordunun onun arxasında olduğunu, cəbhə xəttində olduğunu göstərmək istəyir. Amma sadəcə gizlənir. O, ordunun arxasında, raketlərin arxasında, iqamətgahlarının və saraylarının divarları arxasında gizlənir. Arxanızda gizlənir, ölkənizi və gələcəyinizi yandırır. Bu terroru heç kim səni bağışlamayacaq. Ukrayna heç vaxt bağışlamayacaq”.
Zelenski həmçinin deyib: “Biz qələbəmizi fevralın 24-də yaratmağa başladıq. 2022-ci il Ukraynanın dünyanı dəyişdirdiyi il oldu”, o, sözlərinə davam edib.
Rusiya və Yaxın Şərq üzrə təhlükəsizlik eksperti Dr. Putinin çıxışına əsaslanaraq, Set J. Frantzman iddia edir ki, Rusiya daha ekstremal siyasətlər üçün zəmin yaradır. “Putinin Yeni il çıxışı Yeni ildə Qərbə qarşı artan diskurs proqramını müəyyən edir” deyib. “2022-ci ildən əvvəl ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi dünya nizamı var idi və Rusiya 2022-ci ildə onu alt-üst etməyə çalışıb. Putinin fikrincə, 2023-cü il yeni dünya düzəninin ilk ilidir.
Dr. Frantzman həmçinin deyib: “Rusiya dövlət mediası Qərbin Rusiya ilə müharibədə olduğunu göstərən bir sıra məqalələr dərc edir. Bu cür ritorika həm də Qərbi Rusiyaya xəyanət etmiş və hansısa yolla Moskvaya qarşı sui-qəsd təşkil etmiş kimi göstərməyə çalışır”, o deyir və əlavə edir ki, ən azı 2023-cü ildə ritorika baxımından daha sərtləşən Rusiya ilə qarşılaşa bilərik.