Milyonlarla ABŞ vətəndaşı bəzilərinin “Arzular diyarı” adlandırdığı vətənlərindən köç edir. Birinci seçim Meksikadır, ondan sonra dünyanın inkişaf etmiş iqtisadiyyatları gəlir. Bəs niyə amerikalılar öz ölkələrindən mühacirət edirlər? Meksikanı bu qədər fərqləndirən nədir?
Medianews.az bildirir ki, ABŞ immiqrantlar ölkəsidir. Müasir ABŞ-ı yaradanların hamısını immiqrantlar təşkil edir. Dünyanın hər yerindən edilən Yaşıl Kart müraciətlərini nəzərə alsaq, ABŞ-ın qlobal cazibə ölkəsi olduğunu söyləmək olar. Bununla belə, ölkə həm də mühacirlər ölkəsinə çevrilmək ərəfəsindədir. Hər il artıq köç edənlərə bəzi trend hərəkətləri zaman-zaman əlavə olunur.
Məsələn, 2004-cü ildə Corc Buşun yenidən seçilməsi, 2016-cı ildə Donald Trampın seçilməsi və 2020-ci ildə Co Baydenin seçilməsi ilə ABŞ-da “Kanadaya köçmək” axtarışlarında partlayışlar baş verib. ABŞ Ali Məhkəməsinin abort hüququna qarşı mübahisəli qərarı da axtarışda sıçrayış yaradıb.
Bununla belə, Gallup sorğusuna əsasən, amerikalıların 15 faizi ölkəni həmişəlik tərk etmək istədiklərini, daha çoxu isə uyğun şərtlərlə xaricə getməyi düşünəcəklərini bildirib. Lakin araşdırmalar göstərir ki, Amerika vətəndaşlarının yalnız kiçik bir hissəsi bu istiqamətdə addım atır. Kent Universitetində miqrasiya sahəsində çalışan Dr.Amanda Klekowski von Koppenfels bildirir ki, ABŞ-da daha da kiçik bir azlıq siyasi səbəblərə görə ölkəni tərk edib.
Mövzunun təfərrüatlarına varmadan bəzi rəqəmlərə nəzər salmaqda fayda var. Birləşmiş Ştatlar, ən yaxın izləyiciləri Almaniya və Səudiyyə Ərəbistanını təxminən üç dəfə qabaqlayaraq, dünyada ən çox immiqrant əhalisi olan ölkə kimi seçilir. ABŞ xaricə immiqrant göndərən ölkələr arasında 26-cı yerdədir.
Bununla belə, BMT-nin hesabatlarına görə, ABŞ vətəndaşları immiqrasiya zamanı demək olar ki, bütün dünyaya səpələnirlər. ABŞ-ın mühacirət etdiyi ilk 10 ölkədə Amerika vətəndaşlarının sıxlığı bir-birinə çox yaxındır və olduqca aşağıdır. Meksika, ilk növbədə, təxminən 750,000 ABŞ vətəndaşına ev sahibliyi edir və istisnadır. Meksikadan sonra gələn Kanadada 300 minə yaxın ABŞ vətəndaşı yaşadığı halda, digər 8 ölkədə ABŞ vətəndaşlarının sayı 200 min ilə 50 min arasında dəyişir.
Bu bölgüdə ABŞ-ın immiqrant köklərinin təsirli olduğu düşünülür. Amerika 40-a yaxın ölkədən gələn immiqrantların vətənidir. Digər tərəfdən, ABŞ hökuməti demək olar ki, hər bir ölkənin işini görmür və miqrasiya etmiş vətəndaşlarının uçotunu aparmır. Sözügedən rəqəmlər BMT və Dünya Bankı kimi təşkilatların hesabatlarında görünür. Məlumatlara görə, ABŞ-da doğulmuş və öz ölkələrində yaşamayan insanların əhalisi 2020-ci ilə qədər təxminən 2,8 milyon nəfər olub.
Xaricdə yaşayan ABŞ vətəndaşlarına səs verməyə kömək edən Federal Səsvermə Yardım Proqramında (FVAP) çalışan məsləhətçilər 2018-ci ildə ümumilikdə təxminən 4,8 milyon amerikalının xaricdə yaşadığını təxmin ediblər. Digər qeyri-hökumət təşkilatı, Xaricdəki Amerika Vətəndaşları, təxminən 3,9 milyon mülki vətəndaşın, həmçinin 1,2 milyon əsgərin və hökumət rəsmisinin ölkədən kənarda yaşadığını bildirir.
Bəs niyə bu günə qədər Meksika üstünlük verilən yerdir? Demək olar ki, istənilən ölçüdə Meksika amerikalılar üçün ən yaxşı yerdir. Ancaq bunun səbəbi Meksikadakı ABŞ əhalisini yaşa görə böldükdə aydın olur. Nəticə təəccüblüdür, eyni zamanda Meksikanın açıq-aşkar üstünlüyü var. Tipik olaraq, ABŞ immiqrantları gənc yetkinlərdir. Tələbələr, Mormon missionerləri və əsgərləri və orta yaşlı peşəkarlar… Amma Meksikada yaşayan amerikalıların üçdə ikisi 18 yaşdan kiçikdir.
Meksikadan bu məlumatları təhlil edərkən, El Colegio de Mexico-dan Claudia Masferrer, Davisdəki Kaliforniya Universitetindən Erin Hamilton və Alberta Universitetindən Nikol Denier maraqlı bir vəziyyətlə qarşılaşdılar: ABŞ-da doğulmuş uşaqların çox böyük bir hissəsi yaşayır. Meksikada Hər iki valideynin əksəriyyəti Meksika vətəndaşıdır.
Meksikadan sonra gələn digər ölkələrə baxdığımızda sırasıyla Kanada, Böyük Britaniya, Almaniya, Avstraliya və İsraili görürük. Bu ölkələrin hamısı Meksikadan fərqli olaraq inkişaf etmiş iqtisadiyyatlardır. Bu ölkələrə mühacirət edən amerikalıların demək olar ki, hamısı məqsədli şəkildə gedirlər. Meksikada yaşayan hər 6 ABŞ əsilli uşaqdan birinin valideynləri ABŞ-dan qovulub.
Qəsdən miqrasiyanı vurğulamaq lazımdırsa, BMT-nin məlumatlarına baxa bilərik. BMT-nin Qaçqınlar üzrə Agentliyinin məlumatına görə, 2021-ci ildə 426 ABŞ vətəndaşı sığınacaq üçün müraciət edib. Bu rəqəm Suriya üçün 6,8 milyon, Əfqanıstan üçün 2,7 milyon və Cənubi Sudan üçün 2,4 milyondur.