Media
Əhaliyə dərman vasitələrinin buraxılması qaydası qanunvericiliklə necə tənzimlənir?
– Ölkəmizdə dərman və tibb vasitələri ilə davranışın hüquqi və təşkilati əsaslarını müəyyən edən bu sahədə yaranan münasibətləri tənzimləyən “Dərman vasitələri haqqında” 22 dekabr 2006-cı il tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu qüvvədədir. Adı çəkilən Qanunun 13.1-ci maddəsinə görə əhaliyə dərman vasitələri yalnız aptek təşkilatları tərəfindən buraxılır.
Aptek təşkilatı dedikdə isə sözügedən Qanunun tələbləri nəzərə alınmaqla dərman vasitələrinin həmin Qanunla müəyyən edilən hallar nəzərə alınmaqla pərakəndə satışını (dərman vasitələrinin fərdi sifarişlər əsasında hazırlanması da daxil olmaqla) həyata keçirən fərdi sahibkar və ya hüquqi şəxs başa düşülür.
Qanuna görə aptek təşkilatlarında “Həyati vacib və təcili hallarda istifadə edilən dərman vasitələrinin siyahısı”na daxil edilmiş dərman vasitələrinin olması məcburidir.
Qeyd edək ki, resept əsasında buraxılan dərman vasitələrinin on dörd yaşı tamam olmamış şəxslərə buraxılması, digər şəxslərə isə reseptsiz buraxılması qadağandır.
Reseptə yazılmış təsiredici maddə üzrə aptek təşkilatında mövcud olan dərman vasitələri və onların qiymətləri barədə aptek təşkilatının satıcısı tərəfindən istehlakçıya məlumat verilməlidir.
Aptek təşkilatlarında dərman vasitələrindən başqa digər malların satılmasına icazə verilirmi?
– Bəzi istisna malların satılmasına icazə verilir. Bu mallara optik ləvazimatlar, pərakəndə satış üçün nəzərdə tutulan əczaçılıq məhsulları (pambıq, tənzif, bint, sarğı materialları, leykoplastrlar və digər analoji məmulatlar), ətriyyat-kosmetika, xüsusi təyinatlı qida məhsulları, təbii mineral sular, bioloji aktiv qida məhsulları və şəxsi sanitariya-gigiyena malları daxildir. Sadalananlar istisna olmaqla, aptek təşkilatlarında digər malların satılması qadağandır.
Dərhal məlumat verək ki, Azərbaycan Respublikası İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 452.2-ci maddəsinə əsasən aptek təşkilatlarında dərman vasitələri, optik ləvazimatları, ətriyyat-kosmetika, uşaq yeməkləri, müalicəvi mineral sular, bioloji fəallığa malik qida əlavələri və şəxsi sanitariya-gigiyena malları istisna olmaqla, digər malların satılmasına görə inzibati məsuliyyət nəzərdə tutulur və bu əmələ yol vermiş şəxslər üç yüz əlli manat məbləğində cərimə edilir.
Aptek təşkilatlarında tibbi yardım göstərilə bilərmi?
– Aptek təşkilatlarında xəstə qəbul etmək qadağandır. Yalnız həyat üçün təhlükəli olan hallarda aptek təşkilatlarına gətirilən şəxslərə ilk tibbi yardım göstərilə bilər.
Qanunvericilikdə bioloji aktiv qida məhsulları haqqında hansı müddəalar nəzərdə tutulmuşdur?
– “Bioloji aktiv qida məhsulları” termini qida rasionunu zənginləşdirmək məqsədilə nəzərdə tutulmuş, qidalandırıcı və fizioloji təsirə malik olan nutriyent və digər bioloji aktiv maddələrin birindən və ya bir neçəsindən ibarət, gündəlik qəbuletmə dozası müəyyənləşdirilmiş və dozalaşdırılmış (kapsul, tablet, ampul, damcı və digər analoji formada) qida məhsulunu ifadə edir.
Bioloji aktiv qida məhsulları orqanizmin gücləndirilməsi, qidanın zənginləşdirilməsi məqsədi ilə həkim tərəfindən tövsiyə oluna bilər, lakin xəstəliklərin qarşısının alınması və ya müalicəsi məqsədi ilə təyin olunan dərman vasitələrini əvəz etmir. Bioloji aktiv qida məhsullarının reseptə yazılması qadağandır.
Məlumat üçün bildirmək istəyirəm ki, Azərbaycan Respublikası İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 221.8-ci maddəsinə əsasən üzərində və onların istifadəsi təlimatlarında (içlik vərəqələrində) “dərman vasitəsi deyildir” sözləri yazılmayan bioloji fəallığa malik qida əlavələrinin istehsalına, idxalına və ya satışına görə vəzifəli şəxslər beş yüz manatdan səkkiz yüz manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər min beş yüz manatdan iki min manatadək məbləğdə cərimə edilir.
Həmin məcəllənin 221.9-cu maddəsində isə deyilir ki, bioloji fəallığa malik qida əlavələrinin həkim reseptinə yazılmasına görə vəzifəli şəxslər əlli manatdan yüz manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər yüz əlli manatdan iki yüz manatadək məbləğdə cərimə edilir
Dərman vasitələrinin istifadəsi nəticəsində insanın sağlamlığına zərər vurularsa, bu zərər hansı halda ödənilməlidir?
Dərman vasitələrinin tətbiqi və dövriyyəsi ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərin qanunazidd hərəkətləri nəticəsində insan sağlamlığına vurulmuş zərər qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada həmin şəxslər tərəfindən ödənilir.
Dərman vasitələrinin tətbiqi nəticəsində insanın sağlamlığına vurulmuş zərər aşağıdakılar sübut olunduğu halda istehsalçı tərəfindən ödənilməlidir:
– dərman vasitəsi təyinatı üzrə, istifadə təlimatına müvafiq surətdə tətbiq edilmişdir və onun insan sağlamlığına zərərli təsiri istehsal zamanı yol verilmiş səhvlərin nəticəsində baş vermişdir;
– dərman vasitəsinin insan sağlamlığına zərərli təsiri istehsalçı tərəfindən dərc edilmiş istifadə təlimatında yol verilmiş səhvlərin nəticəsində baş vermişdir.
Onu da nəzərinizə çatdıraq ki, dərman vasitəsinin insan sağlamlığına zərərli təsiri dərman vasitəsinin topdansatış əczaçılıq müəssisələrində və ya aptek təşkilatlarında saxlanma qaydalarının pozulması səbəbindən yararsız hala düşməsi nəticəsində baş verərsə, vurulmuş zərər həmin topdansatış əczaçılıq müəssisələri və ya aptek təşkilatları tərəfindən ödənilməlidir.
Yunis XƏLİLOV
Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Hüquq fənləri” kafedrasının müəllimi, hüquqşünas
