Media
Avstraliyanın Taphonomik (ölümdən sonrakı) eksperimental tədqiqatlar mərkəzində qeyri-adi elmi iş aparılıb. Alimlər onların parçalanma proseslərini öyrənmək üçün ölülərin yatdığı tabutlara kameralar quraşdırıb. Nəticədə heç gözləmədikləri hadisə ilə rastlaşıblar.
Ölüm rəqsə bənzəyir
Avstraliyadakı bu elm müəssisəsinin mütəxəssisləri insan orqanizminin ölümdən sonrakı fəaliyyətini öyrənirlər. Cəsədlərin fotoşəkillərinin çəkilməsi üzrə təcrübə 2,5 il davam edib. Narahat olmayın – mərhum sağlığında buna öz razılığını verib, bədənini elmə vəsiyyət edib. Kamera hər yarım saatdan bir işə salınıb və sonradan şəkillərdən bir time-lapse tərtib edilib: bir çox kadrlar bir videoda birləşdirilib. Sonra məlum olub ki, ölənlərin qolları və ayaqları hərəkət edir.
Kəşf haqqında mətbuata mərkəzin əməkdaşı Alison Wilson məlumat verib və o, aşkar edilmiş ölümdən sonra hərəkətləri rəqslə müqayisə edib. Onun sözlərinə görə, eksperiment müəllifləri cəsədin parçalanmasının ilkin mərhələsində əzaların hərəkətə keçəcəyini güman edirdilər, lakin bunun uzun müddət – bir ildən çox zaman ərzində baş verməsi onları təəccübləndirib. Tədqiqatçılar səbəbin ölümdən sonra insan orqanizmində baş verən proseslərdə olduğunu irəli sürüblər.
Alison Wilson, “Çözünmə zamanı bədən mumiyalanır, bağlar quruyur, bu da qolların və ayaqların hərəkət etməsinə səbəb olur”.
O ümid edir ki, tədqiqatın nəticələri bizim ölüm haqqında anlayışımızı yaxşılaşdırmağa kömək edəcək. Axı, bu, ilk baxışdan görünə biləcəyi qədər sadə bir proses deyil. Ölüm bir anda baş vermir, lakin bir neçə mərhələdən və terminal şərtlərdən ibarət ola bilər.
Bədənin parçalanma proseslərinin öyrənilməsinə gəldikdə, bu biliklər təkcə elmdə deyil, həm də insan fəaliyyətinin digər sahələrində faydalı ola bilər. Məsələn, onlar məhkəmə-tibb ekspertləri və kriminoloqlar üçün böyük maraq kəsb edir və onlardan işlərin araşdırılması üçün istifadə edirlər. Bədənin necə parçalandığını və ümumiyyətlə onunla nə baş verdiyini anlamaq bizə qurbanın ölümündən nə qədər vaxt keçdiyini, insanın ölümünə nəyin səbəb olduğunu və daha çox şeyləri müəyyən etməyə imkan verir.
Son neyron impulsu
Məşhur Karolinska İnstitutu bir neçə ildir ki, ölən insanların beyin fəaliyyətini öyrənirlər. Onlar bu fəaliyyətin çox dəyişdiyinin şahidi olub: bəzən sıfıra yaxın olur, sonra birdən elə dəyərlərə sıçrayır ki, sanki insan ayıq və kifayət qədər canlıdır. Bu, alimləri çaşdırır: mərhumun beynində hansısa proseslər gedirsə necə? Ürək döyünməsə də, beyinə qan axması dayansa belə, o hələ də yaşayır, yəni düşünə bilir! Xatırladaq ki, tənəffüs dayandıqdan 3-7 dəqiqə sonra beyin ölümünün baş verdiyinə inanılır.
Karolinska İnstitutunun tədqiqatçısı Lars Ohlsson hesab edir ki, ölüm anında beyindəki neyronlar oksigen çatışmazlığına reaksiya olan son impuls verir. Məmnuniyyət, məhəbbət və sevgi hisslərindən məsul olan bir nörotransmitter olan dopaminin güclü bir sərbəst buraxılması var. Korteksin sahələri stimullaşdırılır ki, bu da sizə fikirlər və mistik təcrübələr yaşamağa imkan verir.
Halüsinasiyalar mümkündür – ölüm anında beyin intensiv olaraq endogen psychedelic DMT istehsal edir. İsveç fizioloqları tunelin sonundakı uçuş və işıq hissini – bəzən klinik ölüm keçirmiş insanlar tərəfindən təsvir edilən hissləri belə izah edirlər.
İnsan öldükdən sonra da inildəməyə başlayır
Ölümdən sonrakı hərəkətlərə gəlincə, alimlər qeyd edir ki, bədən ölsə də spazmlar yaşayır, lakin sonra əzələlər rahatlaşır və bu, ətrafların hərəkəti və ya seğirilməsi kimi görünə bilər. Bəzən ölümdən sonra sinir sistemi hələ də onurğa beyninə siqnallar göndərir.
Bəzi həqiqətən qorxulu şeylər olur. Bədənimiz maye və qazlarla dolduğu üçün onlar ölü bədəndən çıxış yolu axtarmağa başlaya bilərlər. Və tapılarsa, bu proses səslər (iniltilər, fitlər, ah-nalələr) ilə müşayiət olunur, bu, əlbəttə ki, insanı son səyahətinə müşayiət etmək üçün toplananları dəhşətə gətirir.
Medianews.az
