Ayaqqabılar ayaqlarımızı qorumaq üçün böyük ixtira olsa da, tarix boyu bir çox fərqli məqsədlər üçün istifadə edilib. Bəziləri var-dövlətlərini göstərmək istədikləri formada ayaqqabı geyindirərək yeni dəb formalaşdırarkən, bəziləri arvadlarına dikdaban ayaqqabı geyindirərək evdən qaçmasına mane olub.
Medianews.az ayaqqabıların maraqlı tarixinə nəzər salır.
On doqquzuncu əsrin sonlarına qədər ayaqqabı ölçüsü deyə bir şey yox idi. Buna görə də, əsas uzunluğu arpa ilə ölçülürdü.
Hündürdaban dəbi cəmiyyətin aşağı təbəqələrinə çatanda aristokratlar daban hündürlüyünü qaldırıblar ki, hamı bu dəbə çatmasın. Həmçinin bu hündürdaban ayaqqabılarda hər hansı bir iş görmək çox çətin idi.
İntibah dövründə hündürdaban ayaqqabı geyinən şəxsin nə qədər güclü və varlı olduğu ayaqqabının enindən də anlaşılırdı. Uşaqlar isə o vaxtlar yuvarlaq burunlu ayaqqabı geyinirdilər.
XIV əsrdə insanlar uzun, sivri burunlu ayaqqabılar geyinməyə başladılar. Ancaq belə ayaqqabılar ayaqları ciddi şəkildə zədələyir, hətta sınıqlara səbəb olur.
Poulaines tez-tez bu şəkildə fiziki əməkdə iştirak edə bilməyəcəklərini vurğulayan varlı kişilər tərəfindən geyilirdi.
Bu ayaqqabıların barmaqları daha sərt olması üçün yun və ya mamırla doldurulurdu.
Əvvəllər ayaqqabılar lentlə bəzədilsə də, sonradan metal tokalar məşhurlaşdı.
Təbii ki, bu metal tokalar həm də status simvolu idi.
XV əsrdə kişilər arvadlarından “şopin” adlı ayaqqabı geyinməyi xahiş edirdilər. Onlar bu ayaqqabıların görünüşlərinə görə yox, həyat yoldaşlarının başqasına qaçmaması üçün geyinilməsini istəyirdilər.
Yüksək cəmiyyət qadınlar, demək olar ki, iyirmi düym hündürdaban ayaqqabılarını geyəndə köməkçiləri olmadan çölə çıxmazdılar. Sözügedən ayaqqabılar bir çox qəzaya səbəb olduğu üçün Venesiya qanunları ilə qadağan edilmişdi.
Hündürdaban ayaqqabı ilə ata minməyə üstünlük verilsə də, 18-ci əsrdə kişilər arasında gündən-günə populyarlığını itirməyə başlamışdı.
Kişi ayaqqabılarının dabanı qısaldığı halda, qadınlarınki daha çox artıb. Buna səbəb qadınların daha zərif və kiçik görünmək istəyi olub. Eyni zamanda burunları daralmış və uzanmışdı ki, hətta uzun paltarın altında da görünə bilsinlər.
XVII əsrdə qırmızı zolaqlı daban ayaqqabı geyinmək var-dövlətin göstəricisi oldu.
Kral XIV- XVII əsrin sonlarında Lui belə ayaqqabı geyinməyənlərin onun qarşısına çıxmasını qadağan etdi.
Əvvəlcə hündürdaban ayaqqabılar ağacdan olduğundan onları geyinmək olduqca asan idi.
Ancaq ayaqqabılar status simvoluna çevrilməyə başladıqca, onların geyinmək asan xüsusiyyəti yavaş-yavaş söndü.
Əvvəllər qadınların məcburi istifadə etdiyi ayaqqabıların cəmiyyətdə aşağı görünməsinə təsir etdiyi düşünülür.
Bu düşüncənin altında yatan səbəblər qadınların hündürdaban ayaqqabılarla yeriməkdə çətinlik çəkmələri, səndələmələri və yeriş formalarını dəyişdirmələridir.
Ayaqqabılar sağ və sol ayaq fərqi olmadan istehsal olunurdu. Beləliklə, ondan istifadə edən insanlar ayaqları ağrı verirdi. Zaman keçdikcə insanlar ağrıları azaltmaq üçün çarəni ayaqqabı dəyişdirməklə tapdılar.
İdman ayaqqabıları isə on doqquzuncu əsrdə icad edildi.
Bu ayaqqabılar əvvəlcə mühafizəçilər tərəfindən geyilirdi və rezin altlıqları sayəsində demək olar ki, heç bir səs-küy yaratmadığından məhbuslar tərəfindən “xəbərsiz” adlandırılırdı.
Medianews.az