Media
İnternetin hər gün artan üstünlüyü , ona sərf olunan vaxtı daha da artırır. İnsanlar rutin həyatlarında kifayət etmədikləri xoşbəxtliyi, uğuru, səriştə hissini, sosial qarşılıqlı əlaqəni və həzzi virtual mühitdə daha asan əldə edə bilirlər.
Medianews.az xəbər verir ki, mütəxəssislər uşaqların internet və sosial media asılılığını sonrakı yaşlarda psixi problemlərə yol açaçağını bildirir.
Nəzarətsiz istifadənin uşaqlara mənfi təsirləri olduğunun vurğulayan alimlər, sosial narahatlığı olan, məktəbdə və ya oyun mühitində dostları ilə ünsiyyət qurmaqdan qorxan, sosial mühitlərə qatıla bilməyən uşaqlar virtual mühiti daha etibarlı hesab edə bilirlər. Kifayət qədər yaxşı futbol oynaya bilmədiyi üçün dostları tərəfindən oynanmayan uşaq internetdə oynadığı futbol oyunu ilə özünü daha yaxşı, müvəffəqiyyətli və bacarıqlı hiss edə bilər.
Diqqət əskikliyi və ya öyrənmə qüsuru olan uşaqların dərs oxumaqda çətinlik çəkdiklərini qeyd edərək, onlar üçün daha əyləncəli oyunlara müraciət edə bilərlər.
Valideynlərinin davasını eşitmək istəməyən, narahatçılıq və ya gərginlikdən xilas olmaq istəyən uşaqlar, boşanma səbəbiylə valideynlərindən birini görə bilməyən uşaqlar, hisslərini basdırmaq üçün uzun saatlar oyun oynaya bilərlər. Həsrət, emosiya hissini hiss edən uşaqlar virtual mühitlərdə üçüncü tərəflərin təlqinlərinə və təlimatlarına daha çox meyilli olurlar və onların cinayət törətmə riski artır.
Uzun müddətli internet istifadəsi və xüsusilə şiddətli oyunlar beyin inkişafına mənfi təsir göstərir. Bu vəziyyət uşağın həyatı boyu daşıyacağı bioloji travmatik təsirlərə də səbəb ola bilər. Kiçik uşaqlarda qaranlıq qorxusu, yata bilməmə kimi tək başına tualetə və hamama gedə bilməmək və pilləkənlərdən enə bilməmək qorxusu yaranır. Bəzən ibtidai siniflərdə valideynlərdən ayrılıq narahatlığına hətta məktəbdən yayınmağa səbəb olur. Xüsusilə şiddətli və qorxulu oyunlara diqqətlərini cəmliyərək hər şeyi unutmağa çalışırlar. Belə olan halda, dostlarına qarşı aqressiv davranışlar sərgiləyirlər.
Valideynlərin prosesi yaxşı idarə etmələri, düzgün səlahiyyət yaratmaları və ona nəzarət etmələri vacibdir. Valideynlər uşaqları ilə nədən, necə istifadə edə biləcəkləri barədə dəqiq danışmalıdırlar.
Qaydalar müəyyən edildikdən sonra onlara əməl olunmazsa, uşağın hansı sanksiya ilə üzləşəcəyini əvvəlcədən bilməsinin vacib olduğunu bildirən mütəxəssislər həm mükafat, həm də cəza lazım və layiq olduğu halda tətbiq edilməli olduğunu qeyd edirlər. İnternetdən istifadə imkanı uşaqlara verilən bir mükafat olduğundan məhrum etmə üsulu mükafata layiq olmadığı və ya cəza verilməli olduğu hallarda tətbiq edilə bilər. Doğru şəkildə izah olunmadıqda internet və sosial mediadan istifadə pisləşməyə başlaya bilər və gələcəkdə bu imkanların qarşısını almağa çalışmaq xüsusilə başqa problemlərə səbəb ola bilər.
Mehin Mehmanqızı
Medianews.az
