Bu yaxınlarda İrəvan meri Qraçya Sarkisyan Tehran meri Əlirza Zəkaninin dəvəti ilə İrana səfər edib. Yanvarın 19-dək davam edəcək səfər çərçivəsində İrəvanla Tehran şəhərlərinin qardaşlaşması haqqında saziş imzalanacağı bəyan edilib. Siyasi ekspertlər isə İranın bu addımını birmənalı olaraq dəyərləndirirlər.
“Tehran və İrəvan şəhərlərinin qardaşlaşması ilə bağlı avantüra xarakterli qərar molla rejiminin başında dayanan saxta dini-siyasi rejimin başçıları tərəfindən verilən qərardır və əmmamələri ilə birlikdə beyinlərini də itirən mollaların acınacaqlı sonlarını daha da yaxınlaşdıracaq”.
Bu fikirləri Medianews.az-a məsələyə münasibət bildirən siyasi şərhçi, jurnalist Elçin Mirzəbəyli şərh edib. O qeyd edib ki, Tehran rejiminin təmsilçiləri bu addımı Azərbaycana qarşı təzyiq vasitəsi, Ermənistana dəstək məqsədilə atırlar və istisnasız olaraq, bu qərarlarını daxili siyasətlərində İsraildə Azərbaycan səfirliyinin açılması ilə əlaqələndirəcəklər:
“Amma unudurlar ki, uzun illlər boyu “İran” adlanan ölkənin Ermənistana Azərbaycan torpaqlarının işğalınının davam etdirilməsi məqsədilə verdikləri hərtərəfli dəstəklə Azərbaycan-İsrail münasibətlərini müqayisə etmək mümkün deyil. Molla rejimindən fərqli olaraq, İsrail Azərbaycana münasibətdə beynəlxalq hüququn, haqqın, ədalətin, “İran İslam Respublikası” adlanan ölkə isə işğalın, şərin, müsəlmanların məscidlərini donuz tövləsinə çevirənlərin, yüzminlərlə azərbaycanlını evindən didərgin salanların, onminlərlə dinc müsəlmanı qətlə yetirənlərin yanında olub. Bu isə molla rejiminin islam tarixinin üz qarası olduğunu sübuta yetirir”.
Ekspert eyni zamanda qeyd etdi ki, Tehranın İrəvanla qardaşlaşması barədə qərar, həmçinin sübuta yetirir ki, “İran İslam Respublikası” adlanan ölkənin keçmişi yoxdur, tarixi 1979-cu ildən başlayır və bu ölkə özünü heç bir halda hazırda qəsb etdiyi ərazidə yerləşən dövlətlərin varisi kimi qələmə verə bilməz:
“Əgər molla rejimi özünü hazırda “İran İslam Respublikası” adlanan ölkənin sərhədləri daxilində və zaman-zaman daha geniş ərazilərdə mövcud olan dövlətlərin varisi hesab etsəydi, o zaman bu dövlətlərin bir parçası olan torpaqlarda xarici güclərin dəstəilə müsəlman türklərin qətliamı, deportasiyası hesabına yaradılmış “Ermənistan” adlı ölkə ilə heç bir əlaqə qurmamalı, tarixi ədaləti bərpasına çalışçalıydı. Bu onu sübuta yetirir ki, “İran” adlanan ölkənin ərazisi də daxil olmaqla, bu torpaqlarda min illər boyu hökm sürən tarixi türk dövlətlərinin yeganə varisi Azərbaycan Respublikasıdır və “İran” adlanan ölkənin ərazisi öz tarixinə xəyanət edən bir rejim tərəfindən işğal edilib”.
Elçin Mirzəbəyli onu da əlavə etdi ki, Bu addımla molla rejimi bir daha təsdiqləyir ki, o təkcə Azərbaycan Respiblikasının müstəqil dövlət siyasətinə deyil, həm də 60 milyonluq Azərbaycan xalqına qarşı çıxış edir, düşmənçilik siyasəti aparır:
“Molla rejimi ermənilər və türklərə qarşı qatı düşmənçilik siyasəti yürüdən qeyri-region dövlətləri istisna olmaqla, bölgənin bütün xalqlarının, o cümlədən Azərbaycan türklərinin ən qatı və ən rəsil düşmənidir”.
Politoloq Asif Nərimanlı isə düşünür ki, İranın Etmənistana göstərdiyi qayğının təməli çox əvvəllərə dayanır:
“Əslində, Ermənistanla İran arasında gedən son proseslər fonunda İrəvan və Tehran şəhərlərinin qardaşlaşması haqqında verilən qərar o qədər də təəccübləndirici deyil. Bu sadəcə iki ölkənin münasibətlərini daha da dərinləşdirməsindən xəbər verir. Aydındır ki, İran Ermənistana olan dostluq siyasətini 1990-cı illərdən bu günə qədər davam etdirir. Qarabağ münaqişəsi hökm sürdüyü ərəfələrdə ölkə bu dəstəyi müəyyən qədər ört-bastır edib, balans yaratmağa çalışsa da, Azərbaycanın II Qarabağ müharibəsində qazanılan qələbəsi və regionda yaranan vəziyyətdən sonra İran niyyətini açıq-aşkar büruzə verməyə başladı. Çünki bu vəziyyət molla rejiminin bütün planlarını alt-üst etdi”.
Ekspert Tehran və İrəvan şəhərlərinin qardaşlamasını gözlənilməyən addım hesab etmir:
“İndiyə qədər dini aspektdən çıxış edərək əhalimizin inanclı insanlarına təsir göstərmək üçün əhlibeyt üzərindən oynayan İran islamı təhqir edən, torpaqlarımız işğalda olan dövrdə məscidlərimizdə donuz saxlayan erməni millətini özünə daha yaxın bilir. Bu siyasət isə həmin rejimin xislətini özündə ehtiva edir. Bütün bunlara nəzər yetirən zaman İrəvan və Tehran şəhərlərinin qardaşlaşmasını qeyri-adi bir addım kimi qiymətləndirməyə ehtiyac yoxdur. Sözügedən məsələlərdən sonra Bakı-Tehran xəttində ciddi fikir ayrılıqları meydana gəlməyə başlayıb və aramızda olan körpülər İran tərəfindən yandırılıb”.
Aytac Şahin
Medianews.az
Qeyd: Məqalə Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə və müsabiqə şərtlərinə uyğun olaraq “ictimai və dövlət maraqlarının müdafiəsi” mövzusunda hazırlanıb.