Media
Medianews.az xəbər verir ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) 2021-ci ildə hər 4,4 saniyədə bir uşaq və ya yeniyetmənin öləcəyini və heç bir tədbir görülməsə, 2030-cu ilə qədər daha çox uşaq və ya gəncin ölə biləcəyini bildirib.
BMT-nin Uşaq Ölümünün Təxminləri üzrə Təşkilatlararası Qrupunun (UN IGME) son hesabatına əsasən, 2021-ci ildə 5 milyon uşaq 5 yaşına çatmadan dünyasını dəyişib, 2,1 milyon uşaq və ya 5-24 yaşlı gənc isə dünyasını dəyişib.
BMT-nin digər hesabatına görə, eyni dövrdə 1,9 milyon körpənin ölü doğulduğu aşkarlanıb, halbuki səhiyyə sisteminə ədalətli çıxış və yüksək keyfiyyətli uşaq sağlamlığı xidmətləri ilə bu ölümlərin qarşısını almaq olardı.
2000-ci ildən bəri bütün dünyada bütün yaşlarda ölüm riskinin daha aşağı olduğu qeydə alınıb, 5 yaşınadək uşaqların ölümləri isə qlobal miqyasda 50 faiz azalıb.
Bu prosesdə 5-24 yaş arası uşaq və gənclərin ölüm nisbətində 36 faiz, ölü doğum nisbətində isə yüzdə 35 azalma olub. Ölümlərin azalmasının ən mühüm amillərindən biri qadınların, uşaqların və gənclərin xeyrinə olan əsas sağlamlıq sistemlərinə edilən investisiyalardır.
Bununla belə, 2010-cu ildən sonra ölüm nisbətlərinin azalması əhəmiyyətli dərəcədə azalmağa başlayıb və 54 ölkə 5 yaşadək uşaqların ölümü ilə bağlı qarşıya qoyduğu Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə çatmamaq riski ilə üzləşib.
2030-cu ilə qədər təxminən 59 MİLYON UŞAQ VƏ GƏNC ÖLƏ BİLƏR.
2021-ci ildə hər 4,4 saniyədə bir uşaq və ya gəncin öldüyünü açıqlayan BMT, sağlamlıq sistemlərinin kifayət qədər inkişaf etmədiyi təqdirdə 2030-cu ilə qədər təxminən 59 milyon uşaq və gəncin ölə biləcəyi, 16 milyon körpənin isə ölü doğuş səbəbiylə ölə biləcəyi xəbərdarlığı etdi.
Hesabatda fikirləri yer alan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondunun (UNICEF) Məlumat Analitikasının Planlaşdırılması və Monitorinqi Direktoru Vidhya Ganesh, bir çox valideynlərin hər gün övladlarını itirmə travması ilə üzləşdiyini ifadə edərək, “Belə geniş yayılmış və qarşısı alına bilən bir faciədir” qeyd edib. Heç vaxt qaçınılmaz hesab edilməməlidir.Hər bir uşaq və qadın bərabər faydalana biləcəkləri əsas səhiyyə xidmətlərinə ediləcək investisiya və güclü siyasi iradə ilə irəliləmək mümkündür ifadələrindən istifadə edib.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Ana, Uşaq və Yeniyetmələrin Sağlamlığı İnstitutunun direktoru Anshu Banerjee bildirib ki, uşaqların sağ qalma şansları yalnız doğulduqları yerə görə formalaşır və həyat qurtaran səhiyyə xidmətlərindən istifadədə bərabərsizliklər böyük ədalətsizlikdir.
Banerji, “Dünyadakı uşaqların ehtiyaclarını ödəmək, həyata ən yaxşı şəkildə başlamaq və gələcəyə ümidlə baxmaq üçün güclü ilkin səhiyyə xidmətlərinə ehtiyacı var” dedi.
ƏN ÇOX UŞAQ ÖLÜMÜ SABRİKA VƏ CƏNBİ ASİYADADIR.Sahara Afrikası və Cənubi Asiya uşaq ölümlərinin ən çox olduğu bölgələr kimi önə çıxsa da, 2021-ci ildə 5 yaşa qədər uşaq ölümlərinin 56 faizi Sub-Sahara Afrikasında, 26 faizi isə Cənubi Asiyada qeydə alınıb.
Sahara-altı Afrikada doğulan uşaqlar dünyada ən yüksək ölüm riski ilə üzləşirlər, bu risk Avropa və Şimali Amerikada doğulan uşaqlardan 15 dəfə çoxdur.
Covid-19 epidemiyası uşaq ölümlərinə birbaşa təsir etməsə də, epidemiyanın gələcəkdə bu riski artıra biləcəyi təxmin edilir.
Hesabatlar peyvənd kampaniyaları, qidalanma xidmətləri və əsas sağlamlıq xidmətlərinə çıxışda boşluqları vurğulasa da, bu vəziyyətin uzun illər sağlamlıq və rifahı təhlükə altına sala biləcəyi bildirilir.
Mehin Mehmanqızı
Medianews.az
