Bu il Avropa siyasətinin aktyorları kəskin şəkildə dəyişib. İtaliya və İsveçdə sağçı partiyalar yüksəlişdə olarkən, Truss İngiltərədə 1,5 aylıq baş nazirliyi ilə ölkə tarixinə damğasını vurub. Kraliça Elizabetin ölümü isə təkcə qitədə deyil, bütün dünyada böyük əks-səda doğurub.
Medianews.az bildirir ki, bu il Avropa bir çox kəskin siyasi dəyişikliklərin şahidi olub. Bir çox ölkədə seçkilər keçirilərkən ifrat sağçı partiyaların yüksəlişi Avropa siyasətində öz izini buraxıb. Bu partiyalar siyasi baxışları və Avropa İttifaqına zidd olan anti-immiqrant siyasətləri ilə tanınırlar. İngiltərədə Avropa İttifaqından başqa baş nazir dəyişdi və kraliça II Yelizavetanın ölümü nəticəsində onun oğlu III Çarlz kral olub.
İtaliyada İkinci Dünya Müharibəsindən sonra ilk dəfə olaraq ifrat sağçılar hakimiyyətə gəlib. Giorgia Meloni partiyası Fratelli d’Italia seçicilərin sentyabrın sonunda seçki məntəqələrinə getməsindən sonra İtaliya seçkilərində ən böyük partiya olaraq ortaya çıxıb.
Meloni partiyası Matteo Salvininin ifrat sağçı Şimal Liqası (Lega Nord) və Silvio Berluskoninin “İtaliyaya gedək” (Forza Italia) partiyaları ilə koalisiya yaradıb və Meloni İtaliyanın baş naziri kimi and içib. İtaliya tarixində ilk qadın baş nazir olan Meloni ölkənin siyasi səhnəsinə 2006-cı ildə çıxıb. 2012-ci ildə o, Aİ-dən uzaq olan və immiqrasiya əleyhinə siyasət aparan İtaliya Qardaşları Partiyasını yaradıb.
Meloninin baş nazir olduqdan sonra diqqətini AB administrasiyasına zidd olan siyasətlərə yönəldəcəyindən ehtiyatlanırıb. Lakin Meloni hələ də Brüsselə qarşı mövqe nümayiş etdirməyib. O, həmçinin NATO tərəfdarı mövqe tutdu və Rusiya ilə müharibədə Ukraynaya yardım etmək üçün Avropada müdafiə xərclərinin artırılmasını dəstəkləyib.
İtaliyadan fərqli olaraq, bu il Fransada Aİ tərəfdarı administrasiya hakimiyyətdə qalıb. Fransa prezidenti Emmanuel Makron da seçkilərdən sonra ikinci dövr prezidentliyini təmin edib. Makron prezident seçkilərinin ikinci turunda ifrat sağçı rəqibi Marin Le Penə növbəti dəfə qalib gəlib. Digər tərəfdən, mühacir əleyhinə siyasətləri ilə Le Pen 12 milyondan çox səs toplayıb və bu, ölkə tarixində ifrat sağçı namizədlərin ən böyük səsi olub. Üstəlik, iki ay sonra Fransada keçirilən parlament seçkilərində Makronun partiyası parlamentdəki mütləq çoxluğunu itirib. Koalisiya qurmaq danışıqları nəticəsiz qaldıqdan sonra Makronun partiyası və müttəfiqləri azlıq hökuməti qurmaq qərarına gəliblər.
İtaliyada olduğu kimi, İsveç seçkiləri də ifrat sağçıların yüksəlişinin şahidi olub. Kökləri 1990-cı illərdə İsveçdə neo-nasist hərəkatında olan İsveç Demokratlar Partiyası səsvermədə Sosial Demokratlardan sonra ikinci yerdə qərarlaşıb.
Sağçı lider Cimmi Akessonun partiyası Moderatlar, Xristian Demokratlar və Liberallar koalisiyasının rəsmi üzvü olmasa da, İsveç siyasətində mühüm mövqe tutub. Moderat Partiyasının lideri Ulf Kristersson baş nazir kimi azlıq hökuməti qurub. Kristersson bildirib ki, İsveçin ən böyük sağçı partiyası olan anti-immiqrant İsveç Demokratları koalisiyanın rəsmi üzvü olmayacaq, lakin ölkənin siyasətinin formalaşmasında təsirli ola bilərlər.
Macarıstanın baş naziri Viktor Orban da apreldə keçirilən seçkilərdə böyük qələbə qazandıqdan sonra dördüncü dəfə baş nazir vəzifəsinə başlayıb. Orbanın sağçı Fidesz partiyası parlamentdəki yerlərin üçdə ikisindən çoxunu qazanıb. Macarıstanın Aİ-nin üzvü olmasına baxmayaraq, Orban tez-tez birliyin siyasətinə zidd addımlar atır.
2022-ci ildə Britaniya siyasətində aktyorlar dəyişib. Keçmiş baş nazir Boris Conson bir sıra siyasi qalmaqallardan sonra istefaya getməyə məcbur olub. Liz Truss sentyabrın 6-da Balmoral qəsrində Kraliça II Yelizaveta ilə görüşür. Elizabetlə görüşdən sonra o, Mühafizəkarlar Partiyasının prezidenti və baş nazir seçilib. Kraliça bu görüşdən bir neçə gün sonra vəfat edərkən, oğlu Çarlz III Kral olub.
Digər tərəfdən, Truss bir ay yarım sonra istefa verdiyini açıqladı və bu, onu Britaniya tarixində ən qısa müddətli baş nazir edib. Trussdan sonra Rishi Sunak Mühafizəkarlar Partiyasının lideri seçildi və bununla da Sunak İngiltərənin yeni baş naziri olub.