Radiasiya mənbələri olan cib telefonları olmadan necə olacağını təsəvvür etmək çoxumuz üçün çətindir.
İnsanlar tez-tez pis vərdişlər üzərində mübahisə edirlər, lakin heç kim mobil telefonları bu vərdişlərə daxil etmir.
2009-cu ildən mobil telefonlar həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, 2014-cü ildə qlobal abunə nisbəti 6,9 milyarda çatıb.
Cib telefonları çoxlu nemətlər təqdim edir, lakin onlar zərərsiz deyillər. Xüsusilə yatmazdan əvvəl həddindən artıq istifadə ciddi mənfi təsirləri olan qlobal vərdişdir.
2007-ci ildə 1656 yeniyetmə üzərində araşdırma aparılıb. Nəşr edilən araşdırmaya görə, bu insanların yalnız 38 faizi gecələr telefonla yatmır.
Mobil telefonların yaydığı elektromaqnit şüalanması yuxusuzluq, narahatlıq və digər psixoloji pozğunluqların mühüm səbəbidir.
Stress, depressiya və yuxu pozğunluqları kimi simptomların yüksək mobil telefon istifadəsi ilə əlaqəli olduğu aşkar edilib.
2011-ci ildə BMC Journal of Public Health-də dərc edilən araşdırmaya görə, 1 il ərzində 4156 gənc (20-24 yaş) arasında aparılan araşdırmada, cib telefonu istifadəsinin xüsusilə qadınlarda yüksək narahatlıq və yuxusuzluğa səbəb olduğu bildirilib.
2013-cü ildə “Journal of Community Medicine and Health Education” jurnalında dərc edilən araşdırmada 459 universitet tələbəsinin (17-23 yaş arası) mobil telefondan istifadə vərdişləri 2 ay ərzində qiymətləndirilib. Tədqiqat nəticəsində yüzdə 51,5-i tez-tez baş ağrısı və miqren, yüzdə 50,8 və 47,4 faiz konsentrasiya çatışmazlığı, yüzdə 38,5-i narahatlıq , qəzəb və əsəbilik, yüzdə 36,5-i göz yorğunluğu, yüzdə 35, yüzdə 4-ü yuxusuzluq və yüzdə 32,7 olduğunu bildirdi.
Mobil telefonun yaydığı radiasiya reproduktiv sağlamlığa da mənfi təsir göstərir.
2008-ci ildə 361 kişi üzərində aparılan araşdırmaya görə, uzun müddətli cib telefonundan istifadənin sperma sayını və keyfiyyətini aşağı saldığı məlum olub.
Bundan başqa, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Xərçəng Araşdırmaları nəticəsində mobil telefondan yayılan şüaların bütün ölkələrdə insanlarda kanserogen təsir göstərdiyi iddia edilib. Ancaq bu iddianı əsaslandırmaq üçün əlavə tədqiqatlar tələb olunur.
Qoruyucu tədbirlər
Mobil telefonlar əsas ünsiyyət vasitəsi olduğundan, bu vasitələrdən tamamilə imtina etmək real həll yolu deyil. Ancaq cib telefonunun yaydığı radiasiyanın sağlamlığa zərərini minimuma endirmək üçün bəzi ehtiyat tədbirləri görə bilərik.
- Səs ucaldandan istifadə edin
Mobil telefonu birbaşa qulağınıza tutduğunuz zaman başınızın yaxınlığında elektromaqnit dalğaları yayır. Telefonu başınızdan nə qədər uzaq tutsanız, bir o qədər təhlükəsiz olarsınız.
Federal Rabitə Komissiyası Apple iPhone-un əməliyyat və təhlükəsizlik qaydalarına əsasən, radiasiyaya məruz qalmanı minimuma endirmək üçün səsli zənglər və ya mobil şəbəkə üzərindən simsiz məlumat ötürərkən telefonu bədəninizdən ən azı 8-20 sm məsafədə saxlamalısınız.
Telefonla danışarkən səsucaldandan istifadə ictimai yerdə mümkün olmur. Lakin radiasiyanın beyinə zərər verə biləcəyini və çoxsaylı psixoloji pozğunluqlara səbəb ola biləcəyini nəzərə alsaq, bu, ən sağlam yoldur.
- Danışmaq əvəzinə yazmağa çalışın
Fövqəladə vəziyyətlər kimi bir çox vəziyyətdə telefonla danışmaq lazım ola bilər, lakin bəzən telefonla danışmadan da qarşı tərəfə istədiyinizi çatdıra bilərsiniz.
Radiasiya zərərini minimuma endirməyin ən yaxşı yolu danışmaq əvəzinə mətn yazmağın nə vaxt uyğun olduğunu müəyyən etmək və təhlükəsizliyiniz üçün istifadə edə biləcəyiniz fürsətlərdən istifadə etməkdir.
Çox vaxt yazmağa tənbəl oluruq. Çoxumuz telefonla yazışmağı vaxt itkisi kimi görürük.
Ancaq bu istəyə qarşı durun və sağlamlığınızı qorumaq üçün mətnlərdən istifadə edin. Boş vaxtlarınızda hazır mesajlarınızı artıraraq daha rahat ünsiyyət təmin edə bilərsiniz. Əvvəlcədən hazırladığınız mətnlə minlərlə dostunuza çata bilərsiniz.
- Qulaqlıqlardan istifadə edin
Cib telefonu ilə danışarkən səsiniz zərərli radiotezliklər şəklində qarşı tərəfin antenasına çatacaq.
2003-cü ildə aparılan bir araşdırma, səssiz rejimə uyğun bir cihazdan istifadənin radiotezlik radiasiyasını azaldır.
Qulaqlıqlar da radiotezliklərdən istifadə etdikləri üçün radiasiya yayır, lakin telefonla müqayisədə bu, əhəmiyyətsizdir.
Qulaqlıq alarkən ucuzlaşmamaq çox vacibdir. Keyfiyyətli qulaqlıq kabelləri radiasiyanı udmaq qabiliyyətinə malikdir.
- Telefonu əhatə dairəsindən kənarda istifadə etməyin
Şəbəkələrdən uzaq əraziyə getdiyiniz zaman telefonunuz mobil qüllələrə daxil olmaqda məhdudiyyətlərlə qarşılaşır.
Belə yerlərdə zəng etmək istədiyiniz zaman zəngi telefonunuz üzərindən göndərmək üçün siqnalları tutmağa çalışan telefon həddindən artıq radiasiya yayır.
Kənd yerlərində cazibə qüvvəsi yüzdə 50 azalır və aşağı güc səviyyəsi yuxarıda yazdığımız problemlərə səbəb olur. Bu səbəbdən şəhər mərkəzlərindən uzaqda olduğunuz zaman mümkün qədər telefonla danışmamağa çalışın.
- Hərəkətdə və ya liftdə olarkən telefondan istifadə etməyin
Eyni məntiq burada da keçərlidir. Yolda olarkən telefon mobil məlumatı tutmağa və siqnalları gücləndirməyə məcbur olur. Buna görə əlaqə yaratmaq üçün daha çox radiasiya istehsal etməlidir.
Bu, insan sağlamlığı üçün orta göstəricidən daha çox zərərli radiasiyanın yaranmasına səbəb olur.
Həmçinin avtomobillərin, qatarların, avtobusların və liftin divarlarının interyeri metal hissələrdən hazırlandığından radiasiya da aberrasiyaya səbəb olur və bu ərazilərdə öz təsirini daha da gücləndirə bilər.
Həmçinin zirzəmilərdə mobil telefonlardan istifadə etməkdən çəkinin.
- Telefonunuzu bədəninizdən uzaq tutun
Araşdırmalar göstərib ki, cib telefonları təkcə beyin və reproduktiv orqanlara deyil, bütün orqanizmə zərər verir.
2007-ci ildə aparılan bir araşdırma, 2 il ərzində adi cib telefonlarından istifadə edən kişilərdə sperma istehsalında ümumi azalma olduğunu bildirdi.
Çox vaxt telefonu istifadə etdikdən sonra qucağımıza və ya cibimizə qoyuruq. Ekran işığı sönməzdən əvvəl telefonu cibinizə qoymamağa diqqət edin.
Həmçinin, gələn zənglər zamanı telefon qucağında və ya cibində olarsa, bədəniniz radiasiyaya məruz qalır.
Telefonunuzu bədəninizdən mümkün qədər uzaq tutun. Siz həmçinin radiasiyadan əlavə qorunma üçün keyfiyyətli örtükdən istifadə etməyi düşünə bilərsiniz.
- Stasionar telefondan istifadə edin
Bəli, köhnə telefonların bir çox üstünlükləri var.
Çoxumuz stasionar telefondan istifadə etməkdən çəkinirik, çünki telefon zəngi gələndə qalxıb telefonu götürməkdən çəkinirik.
Ancaq unutduğumuz bir şey var ki, cib telefonunun radiasiyasını minimuma endirməyin ən sağlam yolu evdə olarkən ev telefonundan istifadə etməkdir.
Ancaq unutmayın ki, simsiz telefonlar da cib telefonları kimi radiasiya yayır.
Evdə olduğunuz zaman stasionar telefondan istifadə etmək üçün mobil telefonunuzu ev xəttinə yönləndirə bilərsiniz. Bunu etmək olduqca sadədir, sadəcə şəbəkə provayderinizlə əlaqə saxlayın.
- İstifadə edilmədikdə təyyarə rejimini aktivləşdirin və ya söndürün
Telefona ehtiyacınız olmadıqda, siz təyyarə rejimini aktivləşdirə və ya telefonunuzu tamamilə söndürə bilərsiniz.
Özünüzü radiasiyadan qorumaq üçün yatarkən telefonu heç vaxt yanınızda saxlamayın və ya söndürməyin.
- Zənginizə cavab verilənə qədər telefonu qulağınıza yaxın tutmayın
Bu, cib telefonu radiasiyasını minimuma endirmək üçün olduqca sadə bir məsləhətdir.
Zəngə başladığınız zaman telefonu məsafədə saxlayın və telefonun ekranında qoşulmuş və ya cavablandırılan mətni gözləyin.
Eləcə də telefon zəng çaldıqda onu qulağınıza yaxınlaşdırmayın, telefona cavab verin və sonra qulağınıza taxıb danışmağa başlayın.
- Qulaqlarınız arasında keçid edin
Mobil telefonların radiasiya təsirini azaltmaq üçün başqa bir təklif qulaqcıqlardan istifadədir. Müsahibə zamanı hər iki qulaqdan istifadə etməyə diqqət edin. Qulaqları dəyişdirərkən bir mikrosaniyə belə radiasiyadan uzaq dura və beyni radiasiyadan uzaq tuta bilərsiniz.
Radiasiyaya məruz qalmağı minimuma endirmək üçün danışarkən telefonu hərəkət etdirmək ən yaxşı seçimdir.
Mobil telefon radiasiyasının təsirini minimuma endirmək üçün lazımi tədbirləri görərək sağlamlığınızı qoruya bilərsiniz. Şəxsi söhbətlər etmirsinizsə və ya izdiham içində deyilsinizsə, səsucaldandan istifadə edin, əks halda simli qulaqlıq taxın.
Medianews.az