Media
Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra hər zaman yada rus oliqarxları gəlsə də, ukraynalı oliqarxlar da öz ölkələrində gündəmdədir.
Bəzi oliqarxlar müharibəyə qarşı adekvat mövqe tutmamaqda ittiham edilsə də, önə çıxanlar da olub. Müharibə başlayandan sonra bütün dünya rus oliqarxlarının durumundan danışırdı.
İsveçrədəki hesabları dondurulub, müxtəlif sahillərdəki yaxtaları müsadirə edilib.
Bu adlardan biri Roman Abramoviç müharibə ərəfəsində simvola çevrildi, iş adamı İstanbuldakı danışıqlarda iştirakı ilə diqqət çəkdi, “Çelsi” futbol klubunu satmaq məcburiyyətində qaldı.
Qeyd edək ki, Ukraynada oliqarxlar Sovet İttifaqı dağılandan sonra ön plana çıxıb. Müharibədən əvvəl bu oliqarxların ölkə iqtisadiyyatı ilə yanaşı daxili siyasətdə də müəyyən çəkisi var idi.
Ukraynalı deputat, eyni zamanda Zelenskinin seçki kampaniyası üzrə müşaviri Mykyta Poturyaev deyir ki, oliqarxların hazırda Ukrayna siyasətində heç bir çəkisi yoxdur. Strateqlər də şərh edirlər ki, Ukraynada oliqarxlar üzərində ən çox təsiri olan şəxs Ukrayna prezidenti Zelenskidir. Bəzilərinə görə isə ölkəyə sülh gələndə oliqarxların əvvəlki iqtidarlarını bərpa etməsi mümkün olmayacaq.
Volodimir Fesenko
Ukraynalı analitik Volodimir Fesenko deyir: “Oliqarxların hazırkı prioriteti bizneslərini davam etdirmək və itkilərini minimuma endirməkdir. Müharibədən sonra biz oliqarxların öz güclərini bərpa etmək üçün hər şeyi edəcəklərini görəcəyik. Rusiya ilə potensial atəşkəs razılaşmasının şərtləri də Zelenskinin müharibədən sonrakı siyasi karyerası üçün həlledici olacaq”.
Ukrayna prezidenti Zelenskinin keçən ay britaniyalı milyarder Riçard Bransonla görüşü …
Zelenskinin prezident olduğu ilk zamanlarda BVF və Avropa Birliyi Ukraynada oliqarx sistemini zəiflətməyi tövsiyə edib. Zelenski isə 2021-ci ilin sentyabrında azad bazarı gücləndirmək üçün bəzi qanunlar qəbul etmişdi. Qanuna görə, oliqarxlar aşağıdakı kimi müəyyən edilir: siyasi həyatda iştirak edən, mediaya təsiri olan, inhisar sahibi olan, aktivləri 1 milyon ukraynalının maaşına bərabər olan şəxs.
Rinat Axmetov
Ölkənin ən varlı adamı olan Rinat Axmetov oliqarx sözünü qəbul etmədiyini, qanunun qəbulundan sonra keçən ay media şirkətini dövlətə verdiyini bildirib. Rinat Axmetova məxsus “Azovstal” dəmir-polad zavodu ruslar tərəfindən dəfələrlə bombalanıb, içəridəki işçilərin vəziyyəti günlərlə müzakirə olunub. 55 yaşlı iş adamı həm də Donetsk “Şaxtyor” futbol komandasının sahibidir.
Axmetov deyir ki, rusların müharibə zamanı mülklərinə vurduğu ziyana görə Rusiyaya qarşı 17-20 milyard dollar arası təzminat tələbi ilə məhkəməyə müraciət edəcək. Ötən il iyunun ortalarında Bloomberg tərəfindən mirası 6,7 milyard dollar olaraq qeyd edilən oliqarxın indi sərvətinin 2/5 hissəsini itirdiyini söyləmək olar.
Dmitri Firtaş
Müharibə başlayandan sonra bir çox oliqarxlar hərbi və humanitar təşkilatlara ianə verdilər. Vyanada olan və ABŞ-a ekstradisiyasını gözləyən oliqarx Dmitri Firtaş Ukraynaya qayıdaraq ölkəsinə kömək etmək istədiyini deyir. Fırtaşın Ukraynada çoxlu gübrə zavodları var. Bu fabriklərdən bəziləri bombalanıb.
Müharibə səbəbindən Ukrayna siyasətində durğunluq yaranıb. İşğal gündəmi zəbt edərkən, son həftələrdə həyata keçirilən vətənə xəyanət araşdırması çərçivəsində Ukrayna baş prokuroru da daxil olmaqla, işdən çıxarılmalarla bağlı yalnız bir-iki deputat açıqlama verib. Ukrayna parlamentində böyük sükut hökm sürür, müharibədən əvvəl davalarla gündəmə gələn parlamentdə səs yoxdur.
Volodimir Yermolenko
Kiyevdən yayımlanan “Ukrayna dünyası” saytının yayım direktoru Volodimir Yermolenko “Oliqarxları başa düşmək üçün orta əsr Avropasını düşünmək olar, krallar feodallarla rəqabət aparır”,-deyə bildirir.
Yermolenko oliqarxların ölkədə siyasətçilərlə güc balansı baxımından da faydalı olduğunu düşünür. Məlumdur ki, Ukraynada şəxsi sərvəti 90 milyon dollardan çox olan 40-dan çox insan var. Prezident Zelenskinin bu cür oliqarxlara qarşı getməsinin başqa bir səbəbi onun keçmiş prezident Yanukoviçlə yaxınlığıdır.
Keçmiş prezidentlərdən biri, özü də oliqarx olan Poroşenkoya qarşı şərqdəki separatçılardan kömür aldığına görə məhkəmə iddiası da var. Lakin keçmiş lider indi öz ölkəsini müdafiə edir. 15 illə mühakimə olunduğu bu istintaqı xatırladanda Poroşenkonun verdiyi cavab budur: “Xahiş edirəm, bu (oliqarx) sözü işlətməyin. Hazırda müharibədəyik. Görün burada kimlər vətənini müdafiə edir, kim qaçıb. Görün kimlər orduya pul xərcləyir, kim oğurluq edir, vergisini kim ödəyir, kim ödəmir?”.
Turan Oruc
Medianews.az
