Media
Demək olar ki, hər həftə qadınların şiddətə məruz qalması barədə məlumatlar alırıq. Bəzilərinin sonu ölümlə belə nəticələnə bilir. Şiddət hadisələrinin bir çoxu küçədə, insanların gözü önündə baş verir. Lakin insanlar göz görə-görə bir insanın öldürülməsinə səssiz qalırlar. İnsanların bu qədər hissizləşməsinə səbəb nədən qaynaqlanır? Bu problemin həlli nədir?
Mövzu barədə Medianews.az-a açıqlama verən psixoloq Gülnarə Muxtarova bildirdi ki, qadınların şiddətə səssiz qalmasının müxtəlif səbəbləri var:
“Bu hallar ilk deyil. Təəssüf hissi ilə bildirirəm ki, son da olmayacaq. Nə qədər ki, toplumumuzda belə potensial zərərverici, zərərli davranışlara meyilli insanlar var, o qədər də bu hadisələr olacaq. Səbəblərdən biri budur ki, cəmiyyətdə bu kimi mövzuların maarifləndirilməsi aparılmır. Videolardan da görünür ki, insanlar kənardan izləyir, amma sadəcə izləməklə kifayətlənir”.
Psixoloq bildirdi ki, kütlə psixologiyası da öz sözünü deyir:
“Kütlə psixologiyası odur ki, bir neçə insan eyni anda bir mənzərəni izləyirsə, orada fərqi yoxdur 10 və ya 100 insan olsun, demək olar ki, heç birindən mənzərəni- digər insanın şiddət görməsinin qarşısını almaq üçün hər hansısa bir cəhd olmur. Orada olan hər bir insan fikirləşir ki, mən kömək etməsəm, onsuz da başqası kömək edəcək. Mən gedib yaxınlaşıb nəsə deməsəm digəri edəcək. Hər biri bu fikirdə olduğu üçün nəticə olaraq şiddətə məruz qalan insan heç birindən dəstək və ya yardım görmür. Təəssüf ki, bu kütlə psixologiyasının dezavantajıdır”.
Gülnarə Muxtarova qeyd etdi ki, şiddət göstərən insanın heç vaxt normal psixologiyası ola bilməz:
“Şiddət göstərən insanın bu qədər canicə, qorxmazca küçənin ortasında, toplum arasında xanıma şiddət göstərməsi sağlam insan psixologiyası ola bilməz. Mütləq ki, bir sıxıntı var. Psixiatrik, ruhi xəstəliyi olduğunu da deyə bilərik. Çünki heç bir sağlam insan ailəsinin bir üzvü, həyat yoldaşı olan bir xanımı məsələ, problem, mövzu nə olur olsun toplum, insanlar içində şiddətə məruz qoymaz”.
Psixoloqun sözlərinə görə, işin içinə toplum olaraq qarışmaq lazımdır:
“İnsanları bu mövzularda maarifləndirmək, psixoloji dəstək olunmalıdır. Çox yaxşı olardı ki, ailədaxili problemlər yaşayan insanlar psixoloji dəstək alsın. Düzdür bu gün hər kəsin psixolojik dəstək almağa maddi və mənəvi gücü çatmaya bilər. Bu kimi mənzərələrin qarşısını ala bilməyimiz üçün ailəsində şiddət görmüş xanımlar, ailədaxili problemlər yaşayan insanların psixoloji dəstək alacağı qurumlar, təşkilatlar yaradılmalıdır. Şiddətə məruz qalmadan öncə insanların dəstək alıb, vəziyyətlərini düzəltməkləri üçün mütləq ki, dəstək komitələri olmalıdır. Yoxsa toplumumuzda insanlar bu qədər vəhşiləşməz. Yoxsa bu şiddət göstərmək halları ilə daha tez-tez qarşılaşa bilərik”.
Gülnarə Muxtarovanın fikrincə, insanlara təsir edən faktlardan biri izlədikləridir:
“Bu gün izlədiyimiz filmlər, seriallar, qadına qarşı şiddəti açıq-aydın nümayiş etdirən seriallar da toplumda bir çox şeylərdə mühüm rol oynayır. Bilirik ki, izlədiyimiz hyadisələr həm xanımlara, həm bəylərə təsir edir. Bu kimi hadisələri izlədikdən sonra özləri də bunu çox rahat edə biləcəklərini düşünürlər və edirlər. Etdiklərində də cəmiyyətdən hər hansısa qınama, günahlandırma görmürlər. Məsələn videoları nə qədər insan izləyir və nə qədər insan səssiz qalır”.
Psixoloq bildirdi ki, şiddət cəmiyyətin bütün üzvlərinin problemidir:
“Səssiz qalmalarına səbəb də insanların bu cür problemlərə baş qoşmaq istəməməsidir. Bu problem əslində cəmiyyətimizin problemidir. Cəmiyyət olaraq problemimizdir və məhz buna görə də vəhşicəsinə şiddət göstərmək, sonunun ölümlə nəticələnəcəyini bildiyimiz halların qarşısını almaq üçün artıq bir dəstək komitələri yaradılmalıdır”.
“Təmiz Dünya” Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin sədri Mehriban Zeynalova isə bildirdi ki, zorakılıq olan ailələr üçün sosial işçilər müəyən olunmalıdır:
“Nə qədər ki bunlar yoxdur belə hallar baş verəcək. Onun sayının azalması üçün dərhal və çevik addımlar atılmalıdır. Bunun üçün cəmiyyətin özünəməxsus dəyərlərini nəzərə almaqla strategiya müəyyən edilməlidir. Dünyada bu sahə üzrə müxtəlif praktikalar var. Məsələn, bəzi ölkələrdə tanınmış kişilər irəli çıxıb qadın zorakılığının əleyhinə olduqlarını bəyan edirlər. Və ya hansısa məşhur şəxs problemli ailəyə gedərək zorakılıq törədən kişini qınayır. Bizdə bu praktikanı tətbiq etmək çətin olar. Çünki cəmiyyət olaraq özümüzə məxsus milli dəyərlərimiz və təsəvvürlərimiz var. Bizdə hansısa tanınmış kişinin məsələyə qarışması tamamilə əks reaksiya yaradar. Azərbaycan ənənəsində ağsaqqallar institutu vardı. Təəssüf ki, həmin institut deformasiyaya uğrayaraq tədricən sıradan çıxdı. Düşünürəm ki, ağsaqqallar institutu yenidən bərpa edilməlidir. Çünki ailədaxili zorakılıq kimi problemlərin həllinə ağsaqqallar cəlb edilə bilərlər.
Azərbaycanda nə qədər şiddət, zorakılıq və qətl hallarının baş verdiyini anlamaq üçün son ayların kriminal xronikasına baxmaq kifayətdir. Dəfələrlə atalığı tərəfindən zorlanmaya məruz qalmış, hamilə qalmış, sonra isə uşağını itirmiş 12 yaşlı qızın hadisəsi indiyə qədər cəmiyyət tərəfindən müzakirə olunur”.
Xəyalə Rəis
Medianews.az
Qeyd: Məqalə Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə və müsabiqə şərtlərinə uyğun olaraq “gender, ailə və demoqrafiya məsələlərinin işıqlandırılması” mövzusunda hazırlanıb.
